Jak wygląda moje lato z Ajurwedą?
Budzę się rano i oślepia mnie słońce. Śpię bez zasłaniania rolet, by kładąc się spać o 22:00, było wystarczająco ciemno, a od 4:20 liczę na stopniowe zmniejszanie melatoniny w moim organizmie wraz ze wzrostem ilości promieni słonecznych i naturalną pobudkę około 5:00. Tak, liczę. Jako Vata z prakriti jestem bardzo wrażliwa i empatyczna; na co dzień udzielają mi się nastroje innych, czasem nawet przejmuję na siebie ich emocje. Przebywając w grupie ludzi, szybko tracę energię, a efektem tego jest dłuższy sen, nawet do 9 godzin. Ciekawe jest to, że tak samo działa na mnie wyjście na miasto ze znajomymi, jak i dwugodzinny film czy serial po 20:00.
Jak sobie radzę na co dzień? Kino domowe wybieramy w weekend, po śniadaniu, albo wieczorem, ale najpóźniej o 18:00. Podczas wyjazdów mam „czas introwertyka” – pozwalam sobie odpocząć w samotności, poczytać książkę na uboczu, poleżeć na ziemi czy plaży, zanurzając dłonie i stopy w trawie lub piasku, albo pójść wcześniej spać. To równowaga dla mojego ekstrawertyka, który wpada w wielowątkowe dyskusje, zagaduje, tańczy i śmieje się spontanicznie.
Jakie jeszcze trudności przynosi nam ta cudowna pora obfitości? Lato to czas kumulacji doszy Pitta, czyli przede wszystkim ognia.
Problemy skórne
Latem możemy doświadczyć problemów skórnych, od poparzeń słonecznych po reakcje alergiczne, takie jak wysypki, pokrzywki czy trądzik różowaty.
Ajurwedyjskie rozwiązanie:
- Chłodzenie od wewnątrz i zewnątrz: Unikaj ostrych, kwaśnych i słonych potraw, które zwiększają Pittę. Skup się na produktach o słodkim, gorzkim i cierpkim smaku.
- Napary chłodzące: Świetnie sprawdzą się mięta w połączeniu z liśćmi kolendry lub nasionami kolendry.
- Olej kokosowy z olejkiem Neem: Stosuj na skórę zarówno przed opalaniem, aby ją zabezpieczyć i wychłodzić, jak i po opalaniu, kilka razy dziennie.
- Aloes: Używaj na skórę, aby ją ukoić i nawilżyć, zwłaszcza po ekspozycji na słońce.
- Opalaj się z głową: Wystaw swoją skórę najpierw na godzinę, a potem stopniowo zwiększaj czas. Dzięki temu będzie miała czas się przyzwyczaić.
Problemy trawienne
Latem częściej zdarza nam się doświadczyć problemów trawiennych. Zgaga, niestrawność, luźne stolce, nadkwaśność, a nawet wrzody żołądka to typowe letnie dolegliwości. Nadmierne ciepło może „wypalać” układ trawienny, prowadząc do stanów zapalnych.
Ajurwedyjskie rozwiązanie:
- Lekka dieta: Stawiaj na lekkostrawne posiłki (takie jak te, które jedzą małe dzieci). Unikaj ciężkich, tłustych i smażonych potraw. To dobry czas na przerwę od mięsa – dieta wege lub wegan będzie idealna. Ryby i fasolki doskonale zapewnią nam białko.
- Świeże, surowe warzywa i owoce: Sałatki, ogórki, melony, winogrona są idealne na lato.
- Pitta Tea: Napar z kolendry, kminku i kopru włoskiego – te przyprawy działają chłodząco i wspomagają trawienie.
- Unikaj zimnych napojów i tych z lodem: Choć kuszące w upale, osłabiają ogień trawienny (Agni) i dodatkowo zmęczą nasz organizm, który zużyje mnóstwo energii, aby w żołądku zagrzać płyny do naszej temperatury 36,6 stopni, zanim pozwoli im przedostać się dalej, by nie uszkodzić organów wewnętrznych. Pij wodę w temperaturze pokojowej.
- Jedz regularnie: Nie dopuszczaj do nadmiernego głodu, który może zwiększać Pittę.
Irytacja i złość (emocje)
Na pewno każdy z nas doświadczył latem irytacji i złości. Wysoka Pitta to nie tylko objawy fizyczne, ale także emocjonalne. Wzrost wewnętrznego gorąca może prowadzić do irytacji, złości, frustracji i niecierpliwości.
Ajurwedyjskie rozwiązanie:
- Praktyki relaksacyjne: Medytacja, joga (szczególnie asany chłodzące, takie jak Chandra Namaskar – Powitanie Księżyca) i głębokie oddychanie (Pranayama, np. Sitali) pomagają uspokoić umysł i system nerwowy.
- Spędzanie czasu w naturze i spokoju: Woda (jeziora, morze) i zieleń (lasy, parki) mają działanie kojące i chłodzące.
- Muzyka relaksacyjna: Słuchanie łagodnej, uspokajającej muzyki, na przykład granej na handpanie.
- Olejowanie głowy (Shiro Abhyanga) + aromaterapia: Stosowanie olejków chłodzących (np. kokosowego) na skórę głowy przed snem, z dodatkiem lawendy lub rozmarynu.
Odwodnienie i wyczerpanie
Kiedy pot leje się z nas strugami, możemy doświadczyć odwodnienia i wyczerpania. Upały sprawiają, że organizm szybko traci płyny i elektrolity, co może prowadzić do odwodnienia, zmęczenia, zawrotów głowy, a nawet udaru cieplnego.
Ajurwedyjskie rozwiązanie:
- Pij dużo płynów: Woda, napary ziołowe (mięta, hibiskus, kolendra, tulsi), świeże soki warzywne i owocowe (np. arbuzowy, ogórkowy), kompoty.
- Woda kokosowa lub aloesowa: Doskonale nawadnia i dostarcza elektrolitów.
- Jedz nawilżające owoce: Arbuzy, melony, ogórki, jagody to Twoi letni sprzymierzeńcy.
- Unikaj nadmiernego wysiłku: Zwłaszcza w najgorętszych godzinach dnia.
- Chłodne prysznice: Mogą pomóc szybko obniżyć temperaturę ciała.
- Alkohol: Wysokoprocentowy alkohol, jak i wino, drastycznie podnoszą Pittę i zakwaszają organizm. Nasz organizm lepiej sobie z nimi radzi zimą. Latem wybierz goryczkowe piwo.
Pamiętaj, że Ajurweda to system holistyczny i bardzo indywidualny. Zawsze warto skonsultować się z doświadczonym praktykiem Ajurwedy, aby dostosować zalecenia do Twojej unikalnej konstytucji (Doshy) i aktualnego stanu zdrowia.
Propozycja letniego obiadu ajurwedyjskiego:
Gotowana na parze ryba z bogatą sałatką bez węglowodanów
Ten posiłek jest lekki, odżywczy i idealnie pasuje do letnich, ajurwedyjskich zaleceń, pomagając zrównoważyć Pittę.
Składniki:
Na rybę (2 porcje):
- 2 filety z białej ryby (np. dorsz, mintaj, okoń morski)
- 1/2 cytryny (pokrojona w plasterki)
- Kilka gałązek świeżej kolendry lub koperku
- Szczypta soli morskiej
- Szczypta świeżo zmielonego czarnego pieprzu (opcjonalnie, dla Vaty/Kaphy, unikaj przy wysokiej Pittcie)
Na sałatkę chłodzącą (2 porcje):
- 1/2 ogórka zielonego (pokrojonego w kostkę lub plasterki)
- 1/2 szklanki startej marchewki
- 1/4 czerwonej papryki (pokrojonej w cienkie paski)
- Duża garść świeżych liści mięty
- Duża garść świeżej kolendry
- 1/4 awokado (pokrojonego w kostkę)
- 1/2 szklanki świeżej rukoli lub mieszanki sałat
- Opcjonalnie: kilka liści sałaty rzymskiej lub lodowej dla objętości
Na dressing cytrynowo-miętowy (chłodzący):
- 2 łyżki oliwy z oliwek extra virgin
- Sok z 1/2 cytryny
- 1 łyżeczka świeżo posiekanej mięty
- Szczypta soli himalajskiej
- Szczypta mielonego kminu rzymskiego (dla lepszego trawienia, szczególnie przy Pitta)
- Opcjonalnie: odrobina miodu
Przygotowanie:
- Ryba na parze: W naczyniu do gotowania na parze ułóż filety rybne. Na każdym filecie połóż po plasterku cytryny i kilka gałązek kolendry lub koperku. Dopraw delikatnie solą. Gotuj na parze przez 8-12 minut, aż ryba będzie biała i łatwo się rozpadnie.
- Przygotowanie sałatki: W dużej misce połącz ogórka, startą marchewkę, czerwoną paprykę, świeżą miętę, kolendrę, awokado i rukolę (lub sałatę).
- Dressing: W małej miseczce wymieszaj oliwę z oliwek, sok z cytryny, posiekaną miętę, sól himalajską i kmin rzymski. Dobrze wymieszaj.
- Serwowanie: Delikatnie polej sałatkę dressingiem tuż przed podaniem. Podawaj gotowaną na parze rybę z obfitą porcją świeżej sałatki.
Przepis na Pitta Tea:
- 1/5 nasiona kolendry
- 1/5 liście kolendry
- 1/5 nasiona kopru włoskiego
- 1/5 nasiona kminu rzymskiego
- 1/5 płatki róż
* możesz zrobić z jednym rodzajem kolendry który masz pod ręką
Przygotowanie:
Jedną łyżeczkę przypraw zalej wrzątkiem. Poczekaj około 10 min, odcedź i wypij jeszcze ciepłe.
Smacznego i chłodnego lata!