„Najlepsze pytania są często ważniejsze od najlepszych odpowiedzi.” – Peter Drucker
Jak zadawać pytania?
Z mojego doświadczenia wiem, że to właśnie pytania prowadzą nas do odpowiedzi, ale przede wszystkim otwierają nowe drzwi do zrozumienia, odkryć i rozwoju. Kiedy zadaję pytania, staram się, by budziły refleksję, pobudzały wyobraźnię i prowadziły do głębszych rozmów.
Dlaczego warto zadawać dobre pytania?
- Prowadzą do wartościowych odpowiedzi. Możemy w ten sposób przekształcać zwykłe rozmowy w inspirujące dialogi, które prowadzą do realnych zmian
- Budują zaangażowanie. Kiedy ktoś zadaje nam przemyślane pytanie, czujemy się docenieni i chcemy się bardziej zaangażować w rozmowę.
- Wzmacniają poczucie zrozumienia i autentyczności. Dobrze sformułowane pytania pomagają nam lepiej zrozumieć zarówno siebie, jak i innych.
- Rozwijają wyobraźnię. Zmuszają nas do wyjścia poza utarte schematy i poszukiwania nowych perspektyw.
- Budują relacje: Pokazują, że jesteśmy zainteresowani tym, co ma do powiedzenia druga osoba
Na przestrzeni lat zebrałem sporo wskazówek na temat zadawania pytań, ale pięć z nich szczególnie często stosuję i działają one najlepiej w moim życiu.
Stawiam na pytania otwarte
„Jeśli podasz człowiekowi rozwiązanie, zyskuje jedynie drobną informację. Ale zadaj mu pytanie, a poszuka własnych odpowiedzi. […] Tym sposobem, jeśli je znajdzie, będą dla niego cenne.” – Patrick Rothfuss, Strach mędrca
Choć to wydaje się oczywiste, nadal zdarza mi się, że instynktownie zadaję pytania zamknięte, które prowadzą do krótkich odpowiedzi „tak” lub „nie” i szybko kończą rozmowę. Dlatego staram się przechodzić na pytania otwarte, bo to one pozwalają rozmówcy popłynąć, rozwinąć myśli i podzielić się tym, co naprawdę istotne.
Kiedy zauważam, że chcę zadać pytanie zamknięte, zastanawiam się, o co tak naprawdę chcę zapytać. Zamiast pytać „Czy to możliwe?”, formułuję pytanie inaczej: „Jak można to zrobić?”. To daje przestrzeń na bardziej szczegółowe odpowiedzi i głębszą wymianę myśli.
Poszerzam perspektywę
„Najlepsze pytania to te, które prowadzą nas do miejsc, gdzie nawet nie wiedzieliśmy, że chcemy iść.” – Randy Pausch
Zadając pytania, kieruję się ku poszukiwaniu konkretnego rozwiązania. Ale nauczyłem się, że pytania sugerujące mogą zawężać spektrum możliwych odpowiedzi. Na przykład, zamiast pytać „Jak mogę to zrobić?”, wolę zapytać „Jak można to zrobić?”, otwierając tym samym szersze możliwości. Nie jestem przecież jedyną osobą która może wykonać zadanie.
Zdarzało mi się też, że podając przykłady w pytaniu, ograniczałem potencjał odpowiedzi rozmówcy. “Kto może to zrobić? Np. z twojego zespołu.” sugeruje zaangażowanie innych osób jedynie z twojego zespołu, kiedy rozwiązanie może być jeszcze inne
Teraz wiem, że pytania poszerzają perspektywę otwierają nowe ścieżki, które prowadzą do głębszego rozwoju, zarówno osobistego, jak i zawodowego.
Przyjmuję postawę niewiedzącego
„Najlepsze pytania zmuszają cię do przemyślenia swoich założeń.” – Clayton Christensen
Zdarza mi się, że zadaję pytania jakbym znał już wszystkie fakty. Jednak przyjęcie postawy niewiedzy okazało się dla mnie kluczowe. Przypominam sobie wtedy, że zapewne „jest coś, czego nie wiem” i że mogę z góry zakładać pewne rzeczy, które niekoniecznie muszą być prawdziwe.
Kiedy jestem otwarty na niewiedzę, moje pytania stają się bardziej odkrywcze, a rozmowy głębsze i bardziej wartościowe.
Wykorzystuję moc ciszy
„Najlepsze pytania to te, które sprawiają, że rozmówca zastanawia się i myśli długo po ich zadaniu.” – Harold Evans
„Czasami musisz poczekać. W ciszy odkrywasz najważniejsze odpowiedzi.” – Paulo Coelho
Kiedy zadam pytanie, daję przestrzeń do refleksji i pozwala rozmówcy na głębsze zastanowienie się nad odpowiedzią. Cisza to wyraz szacunku i gotowości na autentyczny dialog.
Po zadaniu pytania zatrzymuję się i czekam. Możliwe że pierwsza odpowiedź padnie szybko. Powstrzymuję się od komentowania i interpretacji. Jeśli poczekam dłużej, rozmówca może przemyśleć sprawę głębiej i podzielić się bardziej wartościowymi wnioskami.
Nauczyłem się, że milczenie po zadaniu pytania jest równie ważne jak samo pytanie, bo otwiera drzwi do bogatszych odpowiedzi i autentycznej wymiany.
Ufam swojej intuicji
„W głębi serca zawsze wiesz, co jest właściwe. Zaufaj swojej intuicji, a zadawane przez ciebie pytania poprowadzą cię we właściwym kierunku.” – Oprah Winfrey
Nie zawsze mam idealnie sformułowane pytania. Czasem po prostu pytam o to, co mnie interesuje w danej chwili, nie analizując każdego słowa. Zauważyłem, że im bardziej się rozluźniam i ufam swojej intuicji, tym bardziej autentyczne i wartościowe są pytania, które zadaję. Odpuszczam wszystkie oczekiwania względem siebie, że zdam “najlepsze” pytanie. Odpuszczam oczekiwania jak powinna wyglądać ta rozmowa. Pozwalam rozmowie płynąć z prądem. Ważne dla mnie jest to, by być obecnym w rozmowie i otwartym na to, co się wydarzy.
Ufam intuicji, jak się rozluźnię to on zastosuje całą moją mądrość.
Mały trick: „Co” zamiast „Dlaczego”
Kiedy pytam, staram się zamieniać „dlaczego” na „co”. Różnica jest subtelna, ale zauważalna. „Dlaczego tego nie zrobiłeś?” brzmi znacznie ostrzej niż „Co sprawiło, że tego nie zrobiłeś?”. Taka zmiana często pomaga w budowaniu bardziej otwartej i empatycznej rozmowy.
Wiem, że wskazówek na temat zadawania pytań jest mnóstwo, a każda rozmowa jest inna. Jeśli zwracam uwagę na powyższe kwestie w trakcie rozmowy – świetnie. Jeśli nie – to też w porządku. Najważniejsze dla mnie jest, by zawsze być sobą.